Przepuklina pępkowa należy do grupy przepuklin brzusznych, które są jednym z najczęściej operowanych schorzeń na oddziałach chirurgii ogólnej. Zabiegi metodą klasyczną są aktualnie zastępowane operacjami małoinwazyjnymi, które dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik oferują wyjątkową precyzją oraz lepsze wyniki leczenia. W tym artykule poruszymy temat przepukliny pępkowej u dorosłych oraz dostępne metody jej leczenia, uwzględniając operacje laparoskopowe oraz innowacyjne zabiegi z użyciem systemu robotycznego.

Kiedy mówimy o przepuklinie pępkowej?

Przepuklina pępkowa to stan, w którym zawartość jamy brzusznej (zazwyczaj pętle jelita lub fragmenty otrzewnej) przemieszczają się przez niedomknięty pierścień pępkowy pod powłokę skórną jamy brzusznej. U noworodków takie zjawisko zachodzi, gdy nie dojdzie do zarośnięcia pierścienia ścięgnistego, jednak w większości przypadków taka przepuklina zanika samoistnie w ciągu roku od narodzin, dzieje się tak za sprawą stopniowego wzmacniania mięśni tłoczni brzusznej niemowlęcia. Ten rodzaj przepukliny może pojawić się również u pań w ciąży jako skutek ucisku wywieranego przez płód na ścianę brzucha. Zwykle u dorosłych przepuklina pępkowa jest przepukliną okołopępkową, która ma charakter nabyty i powstaje w wyniku osłabienia powłok brzusznych. Temu stanowi sprzyjają podeszły wiek, ciąża, nadmierna masa ciała lub otyłość, wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej związanej z podnoszeniem ciężarów, wodobrzusze, uporczywe zaparcia czy przewlekły kaszel, choroby prostaty u mężczyzn, a także niektóre choroby jelit.

U niemowląt przepuklina pępkowa objawia się wybrzuszeniem w obrębie pępka, natomiast u dorosłych ujawnia się najczęściej pod postacią miękkiego uwypuklenia w okolicy okołopępkowej, które może powodować niewielkie dolegliwości bólowe lub dyskomfort.

Wskazania i przeciwwskazania do operacji przepukliny pępkowej 

Metodą z wyboru w leczeniu przepukliny pępkowej jest zabieg operacyjny. Jednak nie każda przepuklina pępkowa u dorosłych wymaga natychmiastowej operacji, bardzo małe rozmiary zmiany oraz brak objawów z jej strony pozwalają na przyjęcie postawy wyczekującej, która polega na obserwacji i regularnych kontrolach u specjalisty oraz ustaleniu terminu operacji w trybie planowym. Natomiast wśród wskazań do interwencji chirurgicznej można wymienić duże rozmiary przepukliny pępkowej oraz jej powiększanie się, występowanie dokuczliwych objawów np. dolegliwości bólowych oraz wysokie ryzyko uwięźnięcia przepukliny.

Należy jednak pamiętać, że operacja planowa przepukliny pępkowej jest zawsze korzystniejszą opcją niż zabieg przeprowadzony w trybie pilnym, który wiąże się ze znacznie wyższym ryzykiem powikłań.

Kiedy konieczna jest operacja przepukliny pępkowej?

Pilna interwencja chirurgiczna wymagana jest w przypadku uwięźnięcia przepukliny, gdy zakleszczone w worku przepuklinowym jelita stają się niedrożne, a w wyniku dalszego ucisku może dojść do ich niedokrwienia i martwicy, co jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Do uwięźnięcia przepukliny dochodzi nagle, zwykle towarzyszy temu ból i zaczerwienienie okolicy okołopępkowej, gdzie lokalizuje się uwypuklenie, pacjent wymiotuje, ma gorączkę i oddaje nadmiernie gazy.

Operacyjne leczenie przepukliny pępkowej – dostępne metody małoinwazyjne

Rozwój nowoczesnych technologii wiąże się z bogatszą ofertą możliwości leczenia zabiegowego przepukliny pępkowej u dorosłych. Obok operacji klasycznych dostępne są metody małoinwazyjne takie jak procedury laparoskopowe oraz z użyciem systemu robotycznego.

Wszystkie zabiegi chirurgicznego usunięcia przepukliny pępkowej przeprowadzane są w znieczuleniu ogólnym i trwają od 30 minut do 1,5 godziny, w zależności od wielkości przepukliny. Długość pobytu w szpitalu po zabiegu zależy od techniki oraz rozległości operacji, wynosi zazwyczaj 1 do 3 dni. W pierwszych dobach przeciwwskazane jest stosowanie leków przeciwkrzepliwych, natomiast w okresie 30 dni od zabiegu pacjent powinien unikać dźwigania ciężarów oraz intensywnych treningów. Po upływie miesiąca zalecane jest rozpoczęcie ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha.

Operacje przepukliny pępkowej z zastosowaniem robota chirurgicznego

Asysta robota chirurgicznego w operacjach przepukliny pępkowej niesie za sobą szereg korzyści. Co ważne ta nowoczesna metoda może być wykorzystana do usuwania dużych (np. powstałych za sprawą ciąży), nawracających przepuklin tej okolicy, w przypadku których zastosowanie technik laparoskopowych może być znacznie utrudnione lub niemożliwe. Robotyczne procedury pozwalają na efektywne leczenie takich skomplikowanych przypadków. Na początku zabiegu operator wykonuje kilka nacięć skóry o długości 10 mm, przez które wprowadza urządzenie optyczne oraz zminiaturyzowane narzędzia chirurgiczne. Uzyskany dostęp do operowanych struktur pozwala na  przeprowadzanie złożonych manewrów narzędziami przymocowanymi do ramion robota, którymi chirurg steruje z poziomu konsoli. Kluczową zaletą operacji zrobotyzowanej jest umożliwienie szycia powłok brzusznych od wewnątrz oraz wykonywanie precyzyjnych cięć, a uwolnienie niektórych mięśni pozwala na zaopatrzenie ubytków w warstwach ściany brzucha, co zwykle przeprowadza się w techniką otwartą, ze względu na specyficzne położenie tych przepuklin. Robot chirurgiczny  zapewnia także doskonałe obrazowanie pola operacyjnego, dzięki możliwości aż dziesięciokrotnego powiększenia obrazu oraz wizualizacji w jakości FullHD. Te wszystkie udogodnienia pozwalają zapobiec niepotrzebnym urazom śródoperacyjnym, zmniejszają ból oraz ilość utraconej krwi, rany po zabiegu łatwiej się goją i rzadziej ulegają zakażeniom, a całkowite ryzyko powikłań jest znacznie obniżone.

Dane zebrane przez firmę Intuitive, uwzględniające dane z krajowego rejestru wskazują, że:

• pacjenci po zabiegu zaopatrzenia przepukliny brzusznej w asyście robota da Vinci spędzili w szpitalu mniej czasu niż chorzy po operacji metodą otwartą
• chorzy poddani zrobotyzowanej operacji przepukliny brzusznej mieli krótszy okres hospitalizacji niż pacjenci leczeni metodą laparoskopową
• w ciągu miesiąca od interwencji chirurgicznej pacjenci po zabiegu z użyciem systemu robotycznego rzadziej wymagali konsultacji z lekarzem niż osoby poddane operacji techniką otwartą