Prawo administracyjne – wczoraj i dziś

sign-pen-business-document-48148

Prawo administracyjne rozwiązuje konflikty; ale jednocześnie jest to pole bitwy. Zasady i wartości istnieją, a kontrola sądowa odgrywa ważną rolę w ich tworzeniu i egzekwowaniu. Niemniej jednak znaczna część prawa administracyjnego znajduje się w rękach wielu podmiotów politycznych, instytucjonalnych i gospodarczych, które walczą, współdziałają i targują się. Każdy z nich działa jako racjonalny podmiot, starając się maksymalizować swój dobrobyt poprzez manipulowanie prawem administracyjnym.

Rezultaty tej wielobiegunowej walki, a co za tym idzie, przepisy prawa administracyjnego różnią się w zależności od porządku prawnego. Ale logika jest wspólna dla różnych systemów prawa administracyjnego na całym świecie. A niektóre wstępne hipotezy dotyczące najbardziej skutecznych strategii – takich jak:

  • władza rządzenia,
  • zdolność koalicyjna,
  • alokacja kosztów.

można uogólnić lub przetestować w różnych kontekstach. Konflikty w prawie administracyjnym nie są oczywiście wojną w pojedynkę. Każdy ruch jednego aktora odpowiada ruchom innych. Dlatego prawo administracyjne jest grą wielokrotnych interakcji. Każdy ruch jest przyrostowy i zależny od ścieżki. Prawnych urządzeń i mechanizmów ustanowionych w poprzedniej rundzie nie da się łatwo i całkowicie zdemontować. W konsekwencji zrozumienie prawa administracyjnego w złożonych porządkach prawnych i społeczeństwach wymaga podejścia mikroanalizy: „Diabeł tkwi w szczegółach”.

Od „pokojowego” do „konfliktowego” prawa administracyjnego

Bbiurokracja miała być maszyną racjonalną o liniowych procesach decyzyjnych. Prawo administracyjne zapewniło organom administracji publicznej narzędzia prawne do wykonywania zadań w sposób uporządkowany. Dlatego został przedstawiony jako zbiór stabilnych zasad i reguł. Kontrola sądowa odegrała fundamentalną rolę w tworzeniu tych zasad i reguł, zarówno w krajach, w których powołano specjalnego sędziego ds. Sporów administracyjnych, jak i w krajach, w których go nie było. W społeczeństwie powstały dwustronne konflikty między obywatelami a państwem. Oczekiwano, że prawo administracyjne rozwiąże je w sposób pokojowy i skuteczny, a firmy takie jak kancelaria prawa administracyjnego Warszawa miały w tym pomóc.

Przeformułowanie konstytucyjne (zwłaszcza w krajach europejskich) i rewolucja prawowa częściowo zmieniły „smak” prawa administracyjnego, przywracając przeciwstawne stanowiska państwa i obywatela, ale nie mechanizmy fundamentalnego rozwoju prawa administracyjnego. W centrum uwagi znalazły się wartości prawa publicznego i praw obywatelskich. Jednak prawo administracyjne nadal było postrzegane jako czynnik zewnętrzny, ewoluował głównie poprzez interpretację sądową i egzekwowanie. Ostatnie tendencje w kierunku prywatyzacji nie zmieniły tej narracji: podstawową kwestią stało się sądowe rozszerzenie środków ochrony prawnej na nowo sprywatyzowane obszary oraz odkrycie wartości wspólnych dla prawa publicznego i prywatnego i tak jest do dzisiaj, co ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników.